2008 Rusya–Gürcistan Savaşı

Ahmet Ömer Yüce*

Güvenlik sorunlarıyla uğraşan Kafkasya, Sovyetlerin dağılmasından sonra da dikiş tutturamamıştır. Ermenistan, Azerbaycan çatışması, Gürcistan içindeki yönetimsel karışıklıklar, Hazar deniz kaynaklarının ulaşım yolları ve Rusya’nın bölgede hakimiyeti elinde tutma isteği Kafkasya Bölgesini çatışmalardan mahrum bırakmamıştır. Güvenlik arayışları karşısında NATO ve AB eksenine sıcak bakan Kafkas ülkelerinden bazıları, yönlerini NATO ve AB organizasyonlarına kendilerini kabul ettirmeye çevirmişlerdir. Nitekim NATO, eski Sovyet etkisi altında kalan ülkeleri teker teker kendine üye yapmaya başlamıştır. Rusya bu hamleyi görerek daha fazla NATO tarafından çevrilmemek için kendini güvence altına çalışmaya başlamıştır. Kafkasya da etkinliğini kaybetmek istemeyen Rusya gerek sert güç gerekse yumuşak güç kullanarak bölgedeki etkinliğini devem ettirmiştir.

Gürcistan da 2004 yılında oyların %67.75 ‘ini alan Mikhail Saakashvili devlet başkanı olmuştur.[i] Saakashvili, Gürcistan için yeni bir dönem başlatmıştır. Seçimlerden sonra Gürcistan  ile NATO arasında ilişkiler ivme kazanmıştır. 2006 Eylül ayında, NATO, Gürcistan ile ‘’Yoğunlaştırılmış Diyalog’’ kararını uyguladı.[ii] Kararların NATO ekseninde olmasına karşın Rusya, ABD’nin bölgede güçlü bir nüfuz elde edip Rusya’yı çevrelemesinden tedirgin olmuştur. Baltık ülkelerinin NATO’ya alınmasından sonra Rusya çevrelendiğini görerek Gürcistan ve Azerbaycan’ın NATO’ya katılma isteklerine ve Ukrayna’ın AB ve NATO yanlısı takınmasına karşı harekete geçmiştir. Aynı Eylül ayı içerisinde Rusya ve Gürcistan arasında casus krizi patlak vermiştir.[iii] Gürcistan tarafından 4 Rus görevlisi tutuklanmıştır. Cevabı ağır bir şekilde veren Rusya, Gürcistan’a karşı yaptırımlar uygulamaya başlamıştır. Gürcistan devlet başkanı Saakashvili 7 Ağustos 2008 de Gürcü ordularını, Güney Osetya topraklarına doğru yol aldırdı. 8 Ağustos günü de operasyon başlamış oldu.[iv] Operasyon devam ederken, Rusya birçok Oset sivil ve az sayıda Rus askerinin de öldüğü açıklanmıştır.[v] Aynı gün içerisinde Rus savaş uçakları Gürcistan’ın başkenti Tiflis’e 30 kilometre yakınında bulunan Marneuli Havalimanını bombalamıştır.[vi] Marneuli Havalimanının yenileştirmesi Türkiye tarafından yapılmış olması da dikkat çekmiştir. Olaylar hız kesmeden devam ederken Rusya Federasyonu , Güney Osetya’ya müdahale kararı almıştır. Bu karar için Rusya liderlerinden bölgedeki barışın tahsis edilmesi amaçlanarak müdahale edileceği açıklaması gelmiştir.[vii] Buna karşın Gürcistan yönetimi askeri sayısını arttırmak için seferberlik ilan etti ve hatta Irak’ta bulunan ordusundan askeri destek için askerlerinin büyük bir kısmını geri çekti.  [viii]

Yukarıda ki harita da savaşın taraflarının nerelerde olduğu hangi cephelerin oldu ve konumlar verilmiştir. Rus ordusunun Güney Osetya da kazandığı başarının ardından Tiflis’in tehdit altında olduğunu açıklayan Gürcistan devlet başkanı Saakashvili dünya kamuoyundan destek istedi. 16 Ağustos 2008 tarihinde ‘’Altı Madde Anlaşması’’ olarak adlandırılan ateşkes Medvedev ve Saakaşvili arasında imzalandı.[ix] Anlaşmanın maddeleri sırasıyla;
1- Bütün tarafların şiddeti sonlandırması

2- Askeri hareketlerin durdurulması

3- İnsanlar için gerekli olan yardımlara sorun olmadan erişim sağlanması

4- Gürcü kuvvetlerinin kalıcı olan yerlerine geri dönmesi

5- Rus kuvvetler çatışma öncesi konumlarına dönecek ve Güney Osetya hudutlarında ek tedbir alacaktır.

6- Güney Osetya ve Abhazya’nın gelecek statüsü uluslararası alanda müzakere edilmesi

Saakaşvili’nin 6.maddenin kabul edilmeyeceğini söyleyerek tekrar uzlaşmaya giderek 6.madde Medvedev’in de onayıyla anlaşmadan kaldırıldı.

Savaşın bitmesinden sonra Abhazya ve Güney Osetya, Gürcistan’dan bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Gürcistan uluslararası desteğin yeterli ölçüde olmadığını anlamış ve yenilgiyi kabul etmiştir. Rusya ise Gürcistan üzerinden diğer ülkelere mesaj göndererek kendi periferisinde bulunan ülkelerde izin alınmadan hareke edilemeyeceğini göstermiştir. NATO ve AB ‘nin sessiz kalmasını da bu düzeyde bir mesajın doğru ve net bir şekilde iletildiğinin göstergesi olarak kabul etmektedir. Nitekim bağımsızlığını ilan eden Abhazya ve Güney Osetya’yı geç olarak tanısa da ülkelerin dünya çapında duyulmasını sağlamıştır.

Eklenme tarihi: 26 / 11 / 2020
Haber Okunma: 351